Hambani
Muziek: Todd Matshikiza
Taal: Zuid-Afrika
Uit musical King Kong.
De musical King Kong wordt de ‘moeder van alle Zuid-Afrikaanse musicals’ genoemd. De musical ging in première op 2 februari 1959. Het was de eerste musical volledig gecreëerd in Zuid-Afrika, door Zuid-Afrikanen en een artistieke samenwerking tussen zwart en blank, zoals niemand dat toen in Zuid-Afrika voor mogelijk hield. De musical kende een overdonderend succes in heel Zuid-Afrika en de apartheidspolitie slaagde er nooit in een geldige reden te vinden om de uitvoering te verbieden. Het succes duurde tot in 1962, toen na een tournee in Engeland de groep uit mekaar viel.
De musical vertelt het waar gebeurde verhaal van Ezekiel ‘King Kong’ Dlamini, een ‘gorilla’ van een man, die vanuit het rurale Natal naar Johannesburg komt. Zijn hele leven een mislukkeling, belandt hij per toeval in het boksmilieu en krijgt daar voor het eerst waardering. Maar jaloezie doet hem de das om: hij vermoordt de enige vrouw die hij liefheeft, wordt gearresteerd, veroordeeld en pleegt zelfmoord in de gevangenis.
De reden van het succes van de musical moet vooral gezocht worden in de muziek van Matshikiza en in de waarheidsgetrouwe schildering van het leven in de townships, de zwarte krottenwijken in Zuid-Afrikaanse steden. Matshikiza kende de townships van binnen uit: hij leefde er zelf, het proces van ‘King Kong’ maakte hij mee als journalist.
‘Hambani madoda’ is het lied van de mensen die wachten op de bus die hen naar het werk brengt.
Hambani madoda si yemse benzi
izani bafazi si yahlu peka
amakaza nem vula ibasi gwele
si lutswa ngo tsotsi basikuthuza
Siyaphela yindlala nema li ayikho!
Hambani madoda iskathi asikho
hambani bafazi iskathi asikho!
Vooruit mannen, ga aan het werk.
Kom op, vrouwen, het leven is hard.
De regen is koud.
De bussen zijn overvol.
De Tsotsi vallen ons lastig.
Onze zakken zijn leeg.
We hebben honger.
We hebben geen geld.
Vooruit mannen, er is geen tijd!
Vooruit vrouwen, er is geen tijd!
Eerste internet publicatie: 27/11/2005. Laatste wijziging: 13/01/2006