L'Orange
Tekst: Pierre Delanoë
Muziek: Gilbert Bécaud
Taal: Frans
Land: Frankrijk
Continent: Europa
Tekstdichter: Pierre Delanoé (pseudoniem voor Pierre Charles Marcel Napoléon Leroyer)(1918 – 2006)
Muziek: Gilbert Bécaud (pseudoniem van François Silly) (1927 – 2001)
Pierre Delanoë en Gilbert Bécaud hadden een jarenlange samenwerking. Delanoë zegt daar op het einde van zijn leven (2005, L’ Express) over: « Gilbert était mon frère: on a démarré ensemble. On a eu des accrochages, on s'est même foutus sur la gueule, mais on s'est dit plusieurs fois "Je t'aime".» *
Over het ontstaan van ‘L Orange verklaart hij in datzelfde interview:
« Bécaud et moi sommes assis face à face dans cette même cabane, et il me lance: "Je fais l'Olympia dans quinze jours. Tu n'as rien en magasin?" Moi: "Non, rien." Il me rétorque: "C'est pas compliqué: dis-moi le premier mot qui te passe par la tête." "Orange..." A partir de là, cette orange, on n'allait pas la cueillir ni la vendre ou l'éplucher. En revanche, le vol introduisait une dimension dramatique. Le côté antiraciste de la chanson est venu naturellement.» **
Het lied is dus een beetje toevallig ontstaan maar kreeg vanwege de auteurs duidelijk een antiracistische betekenis. De inhoud van de tekst spreekt inderdaad voor zich: alleen op basis van zijn ‘vreemde’ uiterlijk en afkomst wordt iemand van diefstal beschuldigd en is er helemaal geen oor voor zijn eigen verklaringen en alibi’s. Ook de straf die men hem toewenst is buiten proportie (ophanging wegens diefstal van een sinaasappel!); immers, hij ziet er gemeen uit, een lelijke buitenlander die enkel daarom al langer verdacht was.
Het lied is gecreëerd in 1964 maar heeft tot vandaag nog actualiteitswaarde. Racisme en discriminatie op basis van afkomst en uiterlijk zijn nog dagelijkse kost. Mensen worden geëtiketteerd en gecategoriseerd volgens hoe ze eruit zien. Wie ànders is of er vreemd uitziet, geeft ons al direct een onveilig gevoel. Waar bv. zijn vluchtelingen echt welkom? We willen ze wel in een asielcentrum, maar dan toch ook niet in onze achtertuin. Denken we ook maar aan de moord op Joe Van Holsbeeck: getuigen waren er rotsvast van overtuigd dat de daders Marokkanen waren … achteraf bleken het Europeanen te zijn. Beschuldigende vingers gaan snel naar mensen die wat anders zijn, ook al zijn ze vaak even vredelievend als wij zelf en vooral op zoek naar een beetje veiligheid, wat meer economische zekerheid of wat meer geluk – in het lied gesymboliseerd door de blauwe vogel (zoals in het theaterstuk ‘L’ Oiseau Bleu’ van Maurice Maeterlinck).
------------------------------------------------------------------------
*Gilbert was mijn broer, we zijn samen gestart. We hebben gebotst, we hebben elkaar zelfs op het gezicht geslagen, maar we hebben elkaar meerdere keren gezegd: ik hou van je.
** Bécaud en ik zitten tegenover elkaar in ditzelfde café, en hij zegt me: “Over 14 dagen treed ik op in de Olympia. Heb je niets voor mij?” Ik: “Nee, niets”. Hij repliceert: “Het is niet moeilijk: zeg me het eerste woord dat bij je opkomt.” “Orange” (sinaasappel). Van dan af, die sinaasappel: we gingen hem niet plukken noch verkopen noch schillen. Integendeel, de diefstal bracht een dramatische dimensie in. Het antiracistisch aspect van het lied is er dan vanzelf bij gekomen.
Tu as volé as volé as volé l'orange du marchand
Vous êtes fous, c'est pas moi, je n'ai pas volé l'orange
J'ai trop peur des voleurs, j'ai pas pris l'orange du marchand
Oui, ça ne peut être que toi
Tu es méchant et laid
Y avait comme du sang sur tes doigts
Quand l'orange coulait
Oui c'est bien toi qui l'as volée
Avec tes mains crochues,
Oui c'est bien toi qui l'as volée
Y a quelqu'un qui t'a vu.
Vous vous trompez
Je courais dans la montagne
Regardant tout le temps
Les étoiles dans les yeux
Vous vous trompez
Je cherchais dans la montagne
L'oiseau bleu.
Tu as volé as volé as volé as volé as volé as volé l'orange
Tu as volé as volé as volé l'orange du marchand
Y avait longtemps qu'on te guettait
Avec tes dents de loup
Y avait longtemps qu'on te guettait
T'auras la corde au cou
Pour toi ce jour c'est le dernier
Tu n'es qu'un sale voleur
D'abord tu n'es qu'un étranger
Et tu portes malheur
Vous vous trompez
Je courais dans la montagne
Regardant tout le temps
Les étoiles dans les yeux
Vous vous trompez
Je cherchais dans la montagne
L'oiseau bleu.
J'ai pas volé pas volé pas volé pas volé pas volé pas volé l'orange
J'ai pas volé pas volé pas volé l'orange du marchand
Tu as volé as volé as volé as volé as volé as volé l'orange
Tu as peur. Jamais plus tu ne voleras l'orange
J'ai pas volé pas volé pas volé l'orange du marchand
Tu as volé as volé as volé l'orange du marchand
Tu la vois elle est là
La corde qui te pendra
La corde qui te pendra
Jij hebt gestolen, gestolen de sinaasappel van de koopman
Jullie zijn gek, ik was het niet, ik heb de sinaasappel niet gestolen,
Ik ben veel te bang voor dieven, ik heb de sinaasappel van de koopman niet gepakt.
Ja, jij alleen die kunt het zijn
Je bent gemeen en lelijk
Er was iets op je vingers dat leek op bloed
toen de sinaasappel droop.
Ja, jij bent het echt die ‘m heeft gestolen
met je grijpgrage handen,
Ja jij bent het echt die ‘m heeft gestolen
Iemand heeft je gezien.
Jullie vergissen je,
Ik zwierf door de bergen,
de hele tijd om mij heen kijkend
met ogen die schitterden.
Jullie vergissen je,
ik was op zoek in de bergen naar
de blauwe vogel.
Jij hebt gestolen, gestolen, gestolen, gestolen de sinaasappel
Jij hebt gestolen, gestolen de sinaasappel van de koopman
Wij hielden je al lang in de gaten
jij met je wolventanden.
Wij hielden je al lang in de gaten
jij krijgt de strop.
Voor jou is deze dag de laatste
Je bent maar een smerige dief
En ook nog een buitenlander
En je brengt ongeluk.
Jullie vergissen je,
Ik zwierf door de bergen,
keek de hele tijd om mij heen
met ogen die schitterden.
Jullie vergissen je,
Ik was op zoek in de bergen naar
de blauwe vogel
‘k Heb niet gestolen, gestolen, gestolen, gestolen, gestolen, gestolen de sinaasappel
‘k Heb niet gestolen, gestolen de sinaasappel van de koopman.
Jij hebt gestolen, gestolen, gestolen, gestolen de sinaasappel
Je bent bang. Nooit meer zul je de sinaasappel stelen.
‘k Heb niet gestolen, gestolen, de sinaasappel van de koopman
Jij hebt gestolen, gestolen de sinaasappel van de koopman.
Kijk hier is het,
het touw waaraan je zult hangen
het touw waaraan je zult hangen
201503 Update duiding
Vorige versie:
Gilbert Bécaud (1927 – 2001) was een Frans zanger, componist en acteur. Zijn bijnaam was "Monsieur 100.000 Volts" vanwege zijn energieke optredens. Zijn bekendste hit in Nederland is "Nathalie" (1964), een liefdeslied, maar ook een verkapt protest tegen het communisme. Op het laatste album dat tijdens zijn leven nog werd uitgebracht, staat een groot aantal persoonlijke nummers waaruit duidelijk wordt dat hij aan kanker gaat overlijden.
Pierre Delanoë (1918 - 2006) schreef meer dan 4000 liedjes en gedichten. Bekende hits zongen onder meer Gilbert Bécaud (Nathalie, Et maintenant), Gérard Lenorman (La Ballade des gens heureux), Michel Sardou (Les Lacs du Connemara), Joe Dassin (L'Été indien, Aux Champs-Élysées), Édith Piaf, Tino Rossi, Nana Mouskouri, Charles Aznavour en Dalida.
L'oiseau bleu is wellicht een beeld uit het theaterstuk van Maurice Maeterlinck waar twee arme houthakkerskinderen bezoek krijgen van fee Bérylune die hen opdraagt De Blauwe Vogel te vinden voor haar dochtertje dat ernstig ziek is en gelukkig wil zijn. http://fr.wikipedia.org/wiki/L%27Oiseau_bleu http://nl.wikipedia.org/wiki/L%27Oiseau_bleu_(theaterstuk)
Eerste internet publicatie: 24/10/2014. Laatste wijziging: 22/03/2015